چرا و چطوری خلاصه نویسی کنیم ؟ همه چیز در مورد خلاصه نویسی
در این متن میخوایم خیلی مختصر در مورد انواع خلاصه نویسی صحبت کنیم.
اولین نکته! روش مطالعه هرکس مخصوص به خودشه. اما ما اینجا چند تیپ مختلف دانش آموزا رو بررسی میکنیم تا به طور کل بهترین روش خلاصه نویسی رو توضیح بدیم.
نمونه اول دانش آموزان: کسایی که در دور اول مطالعه، شروع به خلاصهنویسی میکنن و بعد خلاصه خودشون رو دوباره میخونن و شروع به هایلایت کردن میکنن. معمولا در این جور خلاصه ها، خود خلاصه از خود کتاب بیشتر میشه. افراد وسواسی تر خیلی زجر میکشن؛ چون حس میکنن باید کل کتاب رو خلاصه کنن و حتی یه نکته ی کوچیک هم نباید از دستشون در بره. این جور خلاصه ها معمولا خیلی طول میکشه و مناسب مطالعه برای کنکور نیست.
نمونه دوم دانش آموزان : کسایی که در دور اول مطالعه، خلاصه برمیدارن و مجدد در دور بعدی از خلاصه خودشون خلاصه برمیدارن و در دور سوم از خلاصه خلاصه، خلاصه برمیدارن!!! این روش معمولاً تا همینجا کافیه و احتیاجی به خلاصه برداشتن چهارم نیست. این روش ممکنه برای بعضیا خیلی کارآمد و مفید باشه و برای بعضی ها نه. معمولا افرادی که ذهن حساب گری دارن و توانایی برنامه ریزی و اولویت بندی شون خوبه از پس این نوع خلاصه نویسی برمیان. ولی افرادی هم بودن که با این روش، تایم زیادی رو از دست دادن و موفق به خوندن کامل دروس نشدن. برای انتخاب این روش قبل هر چیز به سرعتی که دارین و وقتتون توجه کنید.
نمونه سوم دانش آموزان: کسایی که در دور دوم یا سوم مطالعه، خلاصهنویسی میکنن. این روش هم میتونه گاهی خوب و در بعضیها بد باشه. این روش در افرادی که فاصله بین دورهایشون طولانیه، روش خوبی نیست. اما اگر تعداد دوره هاتون بالاس و میتونید بارها یه درس رو تو مدت کم بخونید این خلاصه نویسی به شدت براتون مفید خواهد بود.
نمونه چهارم دانش آموزان: کسایی که خلاصه و کتاب رو باهم میخونن، یعنی کسانیکه سریع خلاصه مینویسند ولی در ذهن خودشون و یا حتی در جزوه مشخص میکنن که مثلاً در فلان جاها باید به کتاب برگردن و از روی اون، قسمتهای جامانده رو بخونن. این روش در افرادی که از کار روتین، زود خسته میشن روش خوبیه ولی افراد اضطرابی رو آزار میده.
نمونه پنجم دانش آموزان: بعضی از دانش آموزان هم، بعد از یکی دو دور خوندن کتاب، صرفا نکات مهم رو خلاصه نویسی میکنن که این روش، به دلیل تایم کوتاهی که تا کنکور فرصت داریم روش خیلی خوبیه. نوشتن نکاتی که فراموش میکنید، نکات گیج کننده، فرمول ها و ساختارا و…
این روش معمولا روش اصلی پیشنهادی ما هست؛ نکته ی اساسی این روش اینه که باید اول یکی دو دور کتاب رو خونده باشید تا بدونید کدوم قسمتا رو بیشتر فراموش میکنید یا کجاهارو باهم قاطی میکنید.
تو این روش یه نکته رو هرگز فراموش نکنید : منبع اصلی شما کتاب درسیه و بخشای هایلایت شده ی کتاب درسی بارها قراره خونده بشن! شما الان صرفا یه خلاصه برای مرور بیشتر نوشتید و این خلاصه قرار نیس تمام نکات مهم رو داشته باشه. اونوقت کارایی کتاب درسی چیه؟!????
وسواس به خرج ندید. فقط نکاتی رو بنویسید که : ” ارزش نوشتن دارن!!!” این جوری خلاصه های خیلی جمع و جوری برای دوران جمع بندی خواهید داشت.
چطوری خلاصه نویسی کنیم :
در ادامه بهتون یاد میدیم با استفاده از روش های مناسب بتونید خلاصه نویسی درستی داشته باشید :
۱- علامت گذاری کنید
۲- زیر مطالب مهم خط بکشید
۳- حاشیه نویسی کنید
۴- مطالب را دسته بندی کنید
۵- از مطالب مهم بصورت خلاصه یادداشت برداری کنید .
در خلاصهنویسی، نکات زیر را باید رعایت کنید:
- یکی از راههای کارا کردن یادداشتها به هنگام ثبت کلمات مهم، به کار نگرفتن کلمات اضافی است.
در خلاصهنویسی، هر قدر اطلاعاتی با کلمات کمتر و عبارتهای کوتاهتر نقل شود، کارآیی آن بالاتر است؛ بنابراین، هنگامی که اطلاعات نسبتا زیادی را در چند کلمه خلاصه میکنیم، یادداشتهای شما کارا هستند. در یادداشتها باید هدفتان این باشد که حتیالامکان مطالب مختلف اعم از درس معلم، کتاب و جزوه را در جملههای کوتاه و مفید بگنجانید.
این کار سبب میشود که توجه شما صرفا به اطلاعات مهم متمرکز شود. باید از این گونه جملهها، یعنی از جملههایی که کلیترین و محوریترین اطلاعات را در بر دارند، یادداشت بردارید و به جملههایی که از لحاظ اهمیت ساختاری، ضعیف و حاوی اطلاعات جزئیترند، توجه چندانی نکنید.
- در خلاصهنویسی، ابتدا باید کلیات موضوع مورد توجه قرار گیرد و موضوعات به صورت نمودار درختی رسم شود و سپس به جزییات پرداخته شود. در خلاصهنویسی باید دقت کرد که معمولا ایده و نکته اصلی در دو جمله اول پاراگراف بیان شود و بقیه پاراگراف، شامل توضیحات این مطلب باشد؛ اما این بدان معنی نیست که بقیه متن، مهم نیست، بلکه در ادامه متن باید به کلمات کلیدی مانند «نخستین»، «مهمترین عامل»، «بیشترین تاثیر»، «نکته اساسی»، «در نتیجه» و مثبت یا منفی بودن افعال توجه کرد.
- یکی از کارهایی که میتوانید در خلاصه نویسی انجام دهید، این است که طرز ارتباط موضوعات اصلی و فرعی را به کمک نمودار درختی نمایش دهید تا به درک بهتر مطالب کمک کند.
- در هنگام مطالعه مباحث درسی، ابتدا به کشیدن خط در زیر مطالب اصلی، مهم و با اهمیت بپردازید و سپس خلاصهنویسی کنید؛ زیرا انجام دو فعالیت مجزا، یادگیری و خلاصهنویسی در یک زمان واحد، باعث ایجاد اخلال و عدم تمرکز در انجام هر دو عمل میشود.
- هنگام مطالعه مطالب خلاصهنویسی شده، که حاوی خطوط اصلی و پیامدهای مهم است، به کم اهمیتی مطالبی پی میبریم که در زمان خلاصهنویسی، مهم جلوه کردهاند یا به علت گذشت زمان و مرور مطلب، اهمیت اولیه را ندارند؛ پس این نکات را حذف کنید.
- در خلاصهنویسی، به انتخاب سبکی مناسب با متن خلاصه شده، رعایت یکنواختی افعال از لحاظ زمان، توجه به حجم مطالب و عدم تصرف در پیامها و محتوای متن اصلی، توجه کنید. خلاصه درسهای فرمولی و قاعدهدار مانند درسهای شاخه ریاضیات، فیزیک، شیمی، منطق، گرامر انگلیسی، قواعد عربی، دستور زبان فارسی و آیین نگارش، اقتصاد و آرایههای ادبی، از طریق یادداشت فرمولها و قواعد، رسم نمودارهای لازم و طبقهبندی دقیق اجزای هر مبحث فراهم میآید و لازم است که به منظور تسلط و یادآوری در مرور مباحث خلاصهنویسی شده، برای هر مورد مثالی آورده شود.
- در خلاصهنویسی درسهای تشریحی و حفظکردنی از قبیل معارف اسلامی، تاریخ، جغرافیا، تاریخ ادبیات، جامعهشناسی، علوم اجتماعی، روانشناسی، فلسفه، زیستشناسی، زمینشناسی، ادبیات و شیمی (بخشهای تعریفی و تشریحی) میبایست کل هر فصل یا گفتار را بخوانید و مطالب اساسی و مهم را به شکلی برجسته مشخص سازید و آنگاه نکات مشخص شده را در یک دفتر جداگانه یادداشت کنید.
- خط کشیدن زیر جملهها و یادداشتبرداری از خواندن تنها و خلاصهنویسی از جملات خطکشی شده، موثرتر است؛ پس باید به هنر خلاصهنویسی مجهز بود تا از زمان و نیز از امکانات، بیشترین استفاده را کرد.
- برخی از داوطلبان گمان میکنند که خلاصهنویسی، باعث گرفتن وقت مطالعاتی آنها میشود و نسبت به وقتی که برای آن صرف میکنند، سود کمتری دارد؛ در حالی که این موضوع برعکس است. از مزایای خلاصهنویسی، بهرهگیری از یادداشتهای خلاصه نویسی شده در مدت زمان کوتاه و صرفهجویی در زمان، تسهیل در برخورداری از محتویات مهم کتب و جزوات در حجم کم، ایجاد انگیزه در دانشآموزان برای مطالعه، کمک به در خاطر سپردن مطالب و از یاد نرفتن آنها و کمک به تمرکز فکر هنگام خواندن کتاب و جزوه است.
- تاریخ یادداشتبرداری را در گوشه برگه یادداشت نمایید تا در زمانهای خاص مرور سر درگم نشوید.
- به خاطر داشته باشید که در برنامهریزی خود، زمانهایی را باید به مرور اختصاص دهید و در این زمانهای مرور، بهجای مطالعه دوباره کتاب یا جزوه، خلاصههایی را که برداشتهاید، مطالعه کنید.
1 Comment
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنونم استاد
یکی از بهترین راه های برای یادگیری در زمانی کوتاه همینه که تکنیک خلاصه نویسی رو بدونی