شاید یکی از معضلاتی که بسیاری از دانش‌آموزان یا دانشجویان با آن روبرو هستند، این باشد که روش های درس خواندن آنها به چه صورت باشد و کتاب‌های خود را مرور کنند. تا نه‌تنها به آنها فشار ناشی از عدم مطالعه به شیوه اصولی وارد نشود، بلکه بتوانند به بهترین شکل ممکن مطالب را در ذهن خود نگهداری کنند؛ و هر زمانی که بخواهند این دانسته‌ها را به کار ببرند.

جالب است بدانید که شیوه‌های متعددی برای مطالعه دروس مختلف وجود دارد که بسیار علمی هستند و توسط روان‌شناسان و برنامه‌ریزان مطالعات درسی طراحی شده‌اند. بنابراین شما می‌توانید با به‌کاربردن روش های درس خواندن، به بهترین شکل ممکن به مطالعه کتاب‌های درسی و مطالبی که برای بالابردن اطلاعات خود نیاز دارید، بپردازید.

معرفی برخی از روش های درس خواندن اصولی و موثر مطالعه و درس‌خواندن

اجتناب از مطالعه طوطی‌وار

متأسفانه در سال‌های اخیر بسیاری از معلمان از دانش‌آموزان خود می‌خواستند جواب سؤالات آنها را به‌صورت واو به واو بنویسند. اما آنها از این مسئله غافل بودند که این شیوه مطالعاتی باعث می‌شود که اطلاعات دانش‌آموزان بسیار سطحی شود و حافظه آنها مانند یک سطل بر روی برگه سؤالات خالی شود.

به عبارتی دیگر، این مقایسه سبک مطالعه، با پرشدن سطل، به این دلیل است که تنها در یک مدت‌زمان کمی دوام می‌آورد. این شرایط باعث می‌شود دانش‌آموز نتواند برای مدت طولانی‌تری از اطلاعات کسب شده، از کتاب‌ها در زندگی واقعی خود استفاده کند. سال‌ها است که این سبک مطالعاتی منسوخ شده است. با اینکه بسیاری از افراد هنوز هم از این شیوه غلط استفاده می‌کنند.

توصیه مدیران برنامه‌ریزی آموزشی، به دانش‌آموزان این است که حتی‌الامکان از مطالعه به شیوه سطحی و به‌قول‌معروف طوطی‌وار خودداری کنند. در مقابل، معلمان نیز؛ باید در درس دادن و جواب خواستن از دانش‌آموزان سبک خود را به‌طورکلی عوض کنند. به‌گونه‌ای که بر معنا، بیشتر از کلمات تاکید کنند.

روش مطالعه معنی‌دار

یکی از کاربردی‌ترین روش های درس خواندن و از مهم‌ترین روش‌های مطالعه، روش مطالعه معنی‌دار است. این روش را آزوبل در حیطه علم روان‌شناسی آن را مطرح می‌کند. شیوه مطالعه به این روش به صورتی است که دانش‌آموز باید مطالب را به‌صورت معنی‌دار به حافظه بلندمدت خود بسپارد.

در واقع فرایند مطالعه در این روش به صورتی است که دانش‌آموز باید مطالب را در ارتباط با یکدیگر مطالعه کند. برای مثال اگر مبحث جدیدی از درس مطالعات اجتماعی را باید به حافظه خود بسپارد. ابتدا باید مفاهیمی را که از قبل راجع به آنها مطالعه داشته است را به موضوع جدید ربط دهد.

آزوبل در این شیوه مطالعاتی مطالب مختلف یک کتاب را در ارتباط با یکدیگر می‌داند. درصورتی‌که مطالب قبلی به‌خوبی جاافتاده باشد، و فرد به‌صورت معنی‌دار آنها را مطالعه کرده باشد می‌تواند با انتقال آن مفاهیم به مباحث جدید به‌راحتی آنها را متوجه شود.

این سبک مطالعاتی به افراد کمک می‌کند که بتواند در مقاطع تحصیلی بعدی نیز از دروسی که به آنها تدریس شده، و به‌خوبی راجع به آن‌ها مطالعه کرده‌اند. استفاده کنند و در مباحث درسی آینده نیز آن‌ها را به کار ببرند.

مطالعه در محیط‌های مختلف

شاید بسیاری از افراد عادت داشته باشند که در محیط خاصی به مطالعه بپردازند. اما پژوهش‌های مختلف ثابت کرده است که محیط مطالعه تأثیر مستقیمی بر نحوه به‌خاطر سپردن مطالب دارد. در واقع هرچه محیطی که فرد در آن به مطالعه می‌پردازد، استانداردتر باشد. این باعث می‌شود که فرد مطالبی که به‌خاطر سپرده است را با محیط انطباق دهد و این امر به‌سهولت در بازیابی و به‌خاطر آوردن اطلاعات کمک زیادی می‌کند‌.

توصیه مشاوران و برنامه‌ریزان تحصیلی در روش های درس خواندن این است که حتی‌الامکان، از عادت کردن به یک محیط جهت مطالعه خودداری کنید و مکان‌های مختلفی را برای مطالعه دروس امتحان کنید این امر به تقویت حافظه شما جهت به‌خاطر سپردن مطالب کمک زیادی می‌کند.

یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی

یکی از مهم‌ترین روشهایی که می‌تواند به مطالعه دروس توسط شما کمک کند؛ این است که تا جایی که می‌توانید از مطالب موردمطالعه نوت برداری کنید و خلاصه هر فصل را در دفترچه مخصوصی یادداشت کنید. این شیوه به شما کمک می‌کند که در مواقع ضروری که محدودیت زمانی دارید.

به مطالعه یادداشت‌ها و خلاصه‌هایی که از قبل برداشت‌های بپردازید. برای مثال زمانی که امتحان دارید و یک دور کامل تمامی فصول را خوانده‌اید. اما احساس می‌کنید که برخی از مطالب فصل‌های قبل را فراموش کرده‌اید. خلاصه‌ها و یادداشت‌های شما به کمکتان می‌شتابند و باعث می‌شوند که حتی با یک مرور چشمی مطالب مطالعه شده را سریعاً به یاد بیاورید.

حفظ تعادل میان مطالعه دروس

یک نکته مهم جهت مطالعه انواع دروس وجود دارد و آن این است که سعی کنید تعادل را میان مطالعه انواع کتاب‌های درسی رعایت کنید و اگر مجبور هستید، چندین کتاب را برای یک آزمون خاص مطالعه کنید. در برنامه‌ریزی درسی خود کتاب‌هایی که از لحاظ محتوا به هم شباهت دارند را در برنامه‌ریزی خود پشت‌سرهم قرار ندهید و در بین آن‌ها کتاب‌هایی با موضوع متفاوت بگنجانید.

زیرا شباهت موضوعی کتاب‌های مختلف باعث گیج شدن شما می‌شود. اما اگر کتابی با موضوع متفاوت را در بین کتاب‌های مشابه قرار دهید. باعث می‌شود که مطالب از انسجام بیشتری در حافظه شما برخوردار شوند.

مدیریت خود در مطالعه

مدیریت خود در روش های درس خواندن و مطالعه، به این معنا است که پس از مطالعه دروس و به‌خاطر سپردن مطالب مختلفی که در کتاب وجود دارد سعی کنید که خودتان را مدیریت کنید. در واقع مدیریت به معنای خود گزارش‌دهی، و سؤال کردن از خود است. شاید بسیاری از شما از این شیوه در مطالعه دروس مختلف استفاده کرده باشید.

برای مثال هنگامی که مطلبی از یک کتاب درسی مانند ریاضی تیزهوشان، را می‌خوانید. کتاب را می‌بندید، و از خود سؤال می‌پرسید و جواب خود را نیز می‌دهید. در واقع این شیوه مطالعه نوعی مدیریت و کنترل خود است که به شما کمک می‌کند، مطالب را به بهترین شکل ممکن به حافظه خود بسپارید و در مواقع نیاز به‌راحتی از آنها استفاده کنید.